Cuộc sống Dận_Chỉ

Năm Khang Hi thứ 29 (1690), tháng 9, Khang Hi Đế lần đầu Tây chinh Chuẩn Cát Nhĩ, Dận Chỉ và Thái tử Dận Nhưng cùng đến hành cung thăm hỏi bệnh tình của Khang Hi. Vì Thái tử biểu hiện không tốt, bị Khang Hi trách cứ là không biết trung hiếu, sai Dận Chỉ cùng Dận Nhưng đều hồi kinh. [1]

Năm Khang Hi thứ 31 (1692), lúc Dận Chỉ theo Khang Hi đến biên cương vây săn đã từng cùng Khang Hi tỉ thí, kết quả bất phân thắng bại.

Năm Khang Hi thứ 32 (1693), Khúc Phụ Khổng miếu tu kiến hoàn thành, Khang Hi Đế mệnh ông cùng Hoàng tứ tử Dận Chân cùng đến tế tự, đây là lần tế tự lớn nhất mà Dận Chỉ tham gia. Từ đó về sau, chỉ cần là Khang Hi đến Tái ngoại vây săn hay tế lăng đều cho Dận Chỉ đi theo. [2]

Tham gia cơ vụ

Năm Khang Hi thứ 35 (1796), Khang Hi lần nữa thân chinh Cát Nhĩ Đan, Dận Chỉ phụng mệnh chưởng quản Tương Hồng Kỳ đại doanh. [3]

Năm Khang Hi thứ 37 (1698), lần đầu tiên Khang Hi sách phong các Hoàng tử thành niên, Dận Chỉ được phong Thành Quận vương (誠郡王) khi đã 21 tuổi. Hoàng tử thụ phong có thể bắt đầu tham gia chính vụ quốc gia, được phân Tá lĩnh, có thuộc hạ riêng. Phân phong các Hoàng tử tất nhiên sẽ làm suy yếu lực lượng của Thái tử. Đồng thời, sau khi các Hoàng tử thành niên có quyền thế, liên tục cùng Thái tử mâu thuẫn, các Hoàng tử cùng phe cánh của mình liên tục đả đích Thái tử cùng "Thái tử đảng". [3]

Một năm sau vì cạo tóc lúc chưa hết 100 ngày mất của Mẫn phi mà Dận Chỉ bị giáng xuống làm Bối lặc (貝勒). [3]

Năm Khang Hi thứ 46 (1707), tháng 3, Khang Hi Đế đích thân tới phủ của ông cử hành gia yến. Từ đó, mỗi một năm Khang Hi đều đến một lần, trở thành lệ cũ. [4]

Phong ba phế trữ

Năm Khang Hi thứ 47 (1708), Khang Hi Đế lần đầu tiên phế Thái tử vị của Dận Nhưng. Dận Chỉ xưa nay quan hệ cùng Dận Nhưng rất tốt nên bị Khang Hi Đế triệu đến hỏi chuyện, sau đó, Khang Hi nói: "Dận Chỉ cùng Dận Nhưng ngày xưa tuy rằng quan hệ tốt, nhưng lại không giật dây Dận Nhưng làm ác, vì vậy không thêm tội cho hắn". Không lâu sau khi Dận Nhưng bị phế, Dận Chỉ tố giác Hoàng trưởng tử Dận Thì dùng Lạt ma Ba Hán Cách Long dùng tà thuật nguyền rủa Thái tử. [5]

Năm Khang Hi thứ 48 (1709), Thái tử Dận Nhưng được phục lập, đồng thời Khang Hi Đế phân biệt tấn Dận Chỉ, Dận Chân, Dận Kỳ làm Thân vương. Dận Chỉ được phong Thành Thân vương (誠親王). [5]

Năm Khang Hi thứ 51 (1712), Khang Hi Đế lần thứ 2 phế Thái tử Dận Nhưng. Cùng năm Dận Chỉ được ban thưởng 5 ngàn lượng bạc. [6]

Viết thơ tế tự

Khang Hi Đế mệnh Dận Chỉ suất lĩnh nhóm người Thứ cát sĩ Hà Quốc Tông biên soạn thư tịch về luật lữ, toán pháp, dụ thuyết: "Lịch pháp xưa nay quy mô tuy rằng rất tốt, nhưng vì thời gian quá dài mà con số không còn phù hợp nữa. Nay biên tu lịch thư, quy mô phải như xưa, nhưng con số phải phù hợp với ngày nay." [7]

Năm Khang Hi thứ 53 (1714), tháng 11, đám người Dận Chỉ biên thư hoàn thành, tấu lên Khang Hi Đế. Khang Hi mệnh Dận Chỉ đem luật lữ, lịch pháp, toán pháp hợp lại trong 1 cuốn sách, gọi là “Luật lịch uyên nguyên”. [7]

Năm Khang Hi thứ 58 (1719), Khang Hi Đế tế bái tại Viên Khâu, sau khi hoàn thành tế bái, Khang Hi mệnh Dận Chỉ hành lễ. 1 năm sau, con trai ông là Hoằng Thịnh được phong làm Thế tử, bổng lộc tương đương Bối tử. [8]

Năm Khang Hi thứ 60 (1721), Khang Hi mệnh Thế tử Hoằng Thịnh cùng Hoàng tứ tử Dận Chân, Hoàng thập nhị tử Dận Đào tế bái ba lăng ở Thịnh Kinh. [8]

Cách tước

Năm Khang Hi thứ 61 (1722), Khang Hi Đế băng hà, Ung Chính Đế nối ngôi đã yêu cầu tất cả các anh em phải đổi chữ "Dận" thành chữ "Doãn" để tránh kỵ huý. Vì vậy ông đổi tên là Doãn Chỉ. Sinh thời, ông là người không có dã tâm đoạt vị nhưng vẫn không tránh khỏi liên lụy. Sau khi Ung Chính Đế lên ngôi, lấy lý do “Doãn Chỉ cùng Thái tử lúc sinh thời rất thân thiết”, đã đày Doãn Chỉ ra Cảnh lăng để trông coi mộ cha mình. Từ một Hoàng tử, Doãn Chỉ bị sung vào quân ngũ, trở thành cảnh vệ cho lăng mộ vua cha. Doãn Chỉ tỏ ra bất bình vì việc này.

Năm Ung Chính thứ 2 (1724), Hoằng Thịnh vì phạm tội mà bị cách đi Thế tử vị, trở thành Nhàn tản Tông thất. [9]

Năm Ung Chính thứ 6 (1727), tháng 6, vì Dận Chỉ nhận hối lộ của Tô Khắc Tể Tác, sự tình bị phát giác, có người hạch tội trước mặt Ung Chính. Ung Chính trách phạt Dận Chỉ không có nhân thần chi lễ. Ung Chính viết:

朕止此一兄. 朕兄弟如允祉者何限? 皆欲激朕治其罪, 其心诚不可喻. 良亦朕不能感化所致, 未可谓尽若辈之罪也

Trẫm chỉ thử nhất huynh. Trẫm huynh đệ như Doãn Chỉ giả hà hạn? Giai dục kích trẫm trì kỳ tội, kỳ tâm thành bất khả dụ. Lương diệc trẫm bất năng cảm hóa sở trí, vị khả vị tẫn nhược bối chi tội dã.

Cuối cùng chỉ hàng Dận Chỉ xuống Quận vương, tội lỗi đều quy cho Hoằng Thịnh, giao cho Tông Nhân Phủ giam cầm. [10]

Năm Ung Chính thứ 8 (1730), tháng 2, Dận Chỉ lại được phong Thân vương. Tháng 5, Di Hiền Thân vương Doãn Tường qua đời, lúc đến phúng viếng, Dận Chỉ không chỉ đến trễ về sớm mà còn không hề tỏ ra thương tiếc, bị Trang Thân vương Doãn Lộc vạch tội, Ung Chính Đế đã tước hết tước vị của Doãn Chỉ và giam tại Vĩnh An Đình, Cảnh Sơn. [11]

Năm Ung Chính thứ 10 (1732), ông qua đời trong thời gian bị giam giữ, an táng theo lễ Quận vương. Năm Càn Long thứ 2 (1737), Càn Long Đế truy thuỵ cho ông là Thành Ẩn Quận vương (誠隱郡王).